مهدی جهانی
اجاق گاز یکی از پراستفاده‌ترین وسایل آشپزخانه است و در خرید آن باید توجه ویژه‌ای داشت. در این مقاله ما به نکات ایمنی استفاده از اجاق گاز، نکات پیش از خرید و ویژگی‌های انواع اجاق گاز خواهیم پرداخت و به شما در نصب امن یک اجاق گاز کمک خواهیم کرد.
همانطور که می‌دانید تنها ظاهر شیک یک اجاق گاز مبنای اصلی برای خرید نیست و باید اجاق آشپزخانه شما دارای استانداردهای کیفی لازم باشد. اجاق گاز در سه دسته‌بندی مختلف در بازار موجود است که شامل:
- اجاق گازی
- اجاق برقی
- اجاق دوگانه
در مدل‌های برقی که جدیدتر نیز هستند، اجاق شما به برق شهری متصل شده و توسط المنت‌هایی که در اجاق برقی شما به‌کار رفته است گرما تولید میکنند.
در مدل‌های گازی نیز اجاق به گاز شهری وصل شده و یا از کپسول‌های گاز برای روشن شدن استفاده می‌کند.
در صورتی که دسترسی به لوله کشی گاز داشته باشید به راحتی و رعایت نکات ایمنی می‌توانید از گاز شهری استفاده کنید و اگر در مناطق محروم باشید و این امکان برای شما فراهم نشده باشد نیز با استفاده از کپسول گاز و قرار دادن تنظیم کننده‌های فشار به راحتی می‌توانید اجاق گاز خود را راه اندازی کنید.
چه نکاتی در نصب اجاق گاز اهمیت دارند؟
زمانی که اجاق گاز مورد نظر خود را خریداری کردید توجه داشته باشید که نکات زیر را به دقت بررسی کنید:
- از وجود برچسب کنترل کیفیت روی جعبه اطمینان حاصل کنید و هنگام تحویل به خوبی کارتن را بررسی کنید.
- برای خرید اجاق حتما به نمایندگی‌های معتبر مراجعه کرده و گارانتی محصول را ثبت کنید و فرم اطلاعات را بدرستی پر کنید زیرا تولید کننده در صورت بروز خطرات احتمالی محصول با شما می‌تواند تماس گیرد.
- کار نصب را به دقت انجام دهید و فاصله استاندارد با هود و سیم کشی را رعایت کنید.
- اگر کودک در خانه دارید حتما از قفل دستگیره اجاق گاز، قفل تسمه ایمنی کودک و محافظ ایمنی اجاق گاز استفاده کنید.
- کودکان معمولا از در فر برای بالا رفتن از اجاق استفاده میکنند و بهتر است برای اجاق خود حتما از بست نگهدارنده استفاده کنید تا اجاق واژگون نشود.
نکات ایمنی استفاده از اجاق گاز فر دار
نوبت به شرح یکی از مهمترین نکات استفاده از اجاق گاز رسیده است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. بعضی از افراد برای جلوگیری از کثیف شدن فر در کف فر از فویل آلومینیومی استفاده میکنند که این کار بسیار خطرناک بوده و می‌تواند باعث شود که جریان هوا در فر مسدود شده و خطراتی مثل آتش سوزی یا تجمع مونواکسید کربن را به همراه داشته باشد. در بهترین حالت این کار به فر شما آسیب خواهد رساند و به هیچ وجه از نظر ایمنی نیز توصیه نمی‌شود.
همیشه پیش از شروع پخت و پز از خالی بودن فر اطمینان حاصل کنید و از فر برای ذخیره سازی مواد غذایی مانند کابینت استفاده نکنید. قفسه‌های فر را پیش از روشن کردن فر در جای مناسب خود قرار دهید تا از سوختن دست‌های خود جلوگیری کنید.
توجه داشته باشید که پس از برداشتن غذا از فر و یا بررسی کردن آن حتما درب فر را بلافاصله ببندید. همچنین زمانی که کار پخت و پز شما تمام شد حتما توسط یک دستکش یا گیره ظرف را از درون فر خارج کنید.
بیشتر بخوانید:
9 نکته بالا بردن طول عمر اجاق گاز
نظافت اجاق گاز خود را رعایت کنید
اجاق گاز یکی از وسایلی است که زود به زود در آشپزخانه کثیف می‌شود و خیلی طبیعی است که پس از پخت و پز، مایعات یا مقداری از مواد غذایی روی اجاق گاز شما بریزد.
زمانی که مواد غذایی روی گاز شما باقی بمانند خصوصا اگر این مواد غذایی چرب باشند می‌توانند یکی از عوامل آتش سوزی باشند. برای جلوگیری از این حوادث بهتر است که اجاق گاز خود را مرتبا تمیز کنید. حال اگر بخواهیم خوشبینانه‌تر به ماجرا نگاه کنیم، مواد غذایی وقتی روی اجاق گاز به حال خود رها شوند به مرور خشک شده و حرارت می‌بینند و به گاز می‌چسبند و همین باعث می‌شود که برای تمیز کردن اجاق در آینده اضافه کاری درست شود.
در نهایت بخاطر داشته باشید که تمیز کردن اجاق گاز به صورت روزانه وقت و انرژی کمتری از شما خواهد گرفت.
از سلف کلین فر به‌درستی استفاده کنید
برخلاف چیزی که تصور می‌کنید قابلیت سلفن کلین در فر به‌صورت خودکار انجام نمی‌شود. برای دفعات اول بهتر است که در هنگام اجرای سلف کلین نزدیک فر باشید و البته بوی نامطبوع ایجاد شده را نیز تحمل کنید. توجه داشته باشید که پیش از تنظیم فر روی حالت سلف کلین باید تمامی توده‌های بزرگ چربی و کثیفی را از فر پاک کنید زیرا در این حالت فر به حداکثر دمای خود رسیده و اگر درون و حتی بیرون فر کثیف باشد احتمال آتش سوزی وجود دارد.
مراقب ظروف روی اجاق گاز باشید
در آشپزی و خصوصا در رابطه با غذاهای سرخ کردنی گاهی باید ظروف تا حدی داغ شوند و سپس مواد غذایی را طبخ کنیم. توجه داشته باشید که یکی از مهمترین نکات ایمنی اجاق گاز در رابطه با همین مورد است. زمانی که روغن را داخل ظرف می‌ریزید یا ظرف خالی است و اجاق روشن است، ظرف شما به سرعت داغ شده و احتمال آتش سوزی وجود دارد. حتی در بعضی از انواع ظروف مواد به کار رفته در رویه‌ی ظرف شما می‌توانند مشتعل شوند و ایجاد آتش سوزی کنند بنابراین تحت هیچ شرایطی ظرف را به حال خود رها نکنید و مراقبت‌های لازم را به‌عمل آورید.
درصورتی که غذای مورد نظر شما نیاز به حرارت بالا دارد و داغ می‌شود سعی کنید از ظروف چدنی یا کربن استیل استفاده کنید که هیچ پلاستیک و چوبی در آن‌ها بکار نرفته است. همچنین استفاده از دستکش فر در این شرایط الزامی است.
نکات ایمنی مشعل‌های اجاق گاز
برروی پنل تمام اجاق گازها پیچ‌ها و یا دکمه‌هایی برای روشن کردن و تنظیم مشعل وجود دارند که توسط آن‌ها می‌توانیم دمای مشعل را تنظیم کنیم. یکی از نکات ایمنی استفاده از اجاق گاز این است که شعله‌ی اجاق گاز نباید تحت هیچ شرایطی از ظرف بیرون بزند زیرا ممکن است باعث ایجاد سوختگی و آسیب به انگشتان شما شود.
توجه داشته باشید که شعله‌های اجاق را روشن به حال خود رها نکنید و فقط برای آشپزی از آن‌ها استفاده کنید و برای گرم کردن فضای اتاق یا خانه به هیچ وجه از گاز استفاده نکنید زیرا نه تنها خطر آتش سوزی وجود دارد بلکه خطر گاز گرفتگی به دلیل تولید مونواکسید کربن نیز وجود دارد.
اگر اجاق گاز شما دارای فندک است ولی این فندک شعله‌ها را روشن نمی‌کند، شعله را خاموش کرده و چندثانیه بعد مجدد شعله را باز کنید.
اگر این اتفاق مکررا رخ می‌دهد به این معنی است که مشعل یا فندک شعله‌ی شما کثیف شده و باید آن را تمیز کنید.
به هیچ‌عنوان دستمال و مواد اشتعال‌زا را در مجاورت اجاق گاز نگهداری نکنید.
برای پخت و پز همیشه به صورت ترجیحی از شعله‌های پشتی استفاده کنید تا ظروف از لبه‌ی اجاق فاصله داشته باشند و اگر ظرف شما دارای دسته است آن را به سمت داخل بپرخانید تا احتمال برخورد ناخواسته دسته‌ی ظرف به دستان شما کاهش یابد و موجب سوختگی یا آتش سوزی نشود.
بیشتر بخوانید:
علت خاموش شدن شعله گاز
ظروف مناسب برای اجاق گاز
یکی از نکات ایمنی استفاده از اجاق گاز انتخاب ظروفی است که مناسب و استاندارد باشند. از آنجایی که در بالا توضیح دادیم که شعله نباید از ظرف بیرون بزند، یکی از نکات مهم انتخاب اندازه مناسب برای ظروف و البته جنس مناسب ظرف برای استفاده بر روی اجاق گاز است. ظروف نبایند خیلی کوچک یا خیلی بزرگ باشند و کاملا متانسب با شعله‌های اجاق شما باید خریداری شوند.
ظروفی که خریداری می‌کنید بایستی غیرقابل اشتعال و ضدخوردگی باشند و استفاده از ظروف شیشه‌ای و یا پلاستیکی بسیار خطرناک بوده و به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شوند.
توجه کنید که ظروف حتما پیش از استفاده به صورت کامل خشک شده و تمیز شده باشند.
ظروف چدنی و مسی جزو بهترین انتخاب‌ها در رابطه با ظروف هستند و کمترین خطر را دارند.
پیشگیری از خطر آتش سوزی و حریق اجاق گاز
رعایت نکات ایمنی استفاده از اجاق گاز معمولا بیشتر برای جلوگیری از خطر آتش سوزی است و ما در این مقاله به توضیحات کاملی از چگونگی جلوگیری از این خطر خواهیم پرداخت.
اگر در محیط خانه و به‌خصوص آشپزخانه احساس می‌کنید که بوی گاز وجود دارد مشعل‌های اجاق را چک کرده و همه را خاموش کنید و تا زمانی که این بو از بین نرفت به هیچ‌وجه گاز را روشن نکنید. اگر مشکل برطرف نشد تمامی اتصال‌ها لوله گاز و همچنین مشعل‌ها را چک کنید.
اگر بازهم متوجه منبع اصلی نشت گاز نشدید تا زمانی که افراد متخصص برای رفع اشکال نیامده‌اند اجاق گاز را روشن نکنید و شیر گاز را بسته نگه دارید.
اجتناب از مجاورت مواد اشتعال‌پذیر در کنار اجاق گاز
زمانی که از اجاق گاز استفاده می‌کنید مواد اشتعال پذیر در مجاورت اجاق می‌توانند بسیار خطرناک بوده و باعث آتش سوزی شوند. موادی مثل کاغذ، فویل آلومینیومی، ظروف شیشه‌ای و … قابلیت اشتعال بالایی داشته و می‌توانند خطر آفرین باشند.
یکی از عادت‌های بسیار بدی که ممکن است مرتکب آن شویم قرار دادن ظروف و موادی است که قصد استفاده از آن‌ها را نداریم ولی آن‌ها را روی مشعل های خاموش قرار می‌دهیم. بهتر است که برای جلوگیری از خطرات احتمالی مواد را روی کانتر آشپزخانه قرار داده و روی اجاق قرار ندهیم.
یکی دیگر از نکات ایمنی استفاده از اجاق گاز این است که لباس‌های گشاد نپوشیده و اگر موهای بلندی داریم آن‌ها را پیش از روشن کردن اجاق ببندیم. سعی کنید کودکان را در محدوده اجاق گاز محدود کرده و از آن بخواهید تا نزدیک اجاق گاز نباشند. همچنین اگر کف آشپزخانه لغزنده و سر شده است به هیچ عنوان از اجاق گاز استفاده نکنید و اگر جواهرات یا آویزه‌های زینتی استفاده می‌کنید آن‌ها را در بیاورید.
چگونه آتش سوزی را مهار کنیم؟
حتی با رعایت موارد بالا نیز ممکن است آتش سوزی اتفاق بیافتد و شما باید فکر تمام خطرات احتمالی را از پیش کرده باشید. در ادامه به روش‌های مختلف مهار و کنترل آتش سوزی خواهیم پرداخت و به شما کمک می‌کنیم تا آشپزخانه خود را به وسایل مهار آتش مجهز کنید.
استفاده از کپسول آتش نشانی
اولین قدم این است که کپسول آتش نشانی را تهیه کرده و در نقطه‌ای در دسترس خود قرار دهید. بهترین کپسول‌ها از نوع کلاس B هستند که روی جعبه‌ی کپسول نوشته شده است.
کپسول‌های کلاس B برای مهار کردن بیشتر انواع آتش سوزی در آشپزخانه مناسب هستند و از این جهت بهترین گزینه برای خرید محسوب می‌شوند.
نوعی از کپسول‌ها برای مهار کردن آتش چوب و کاغذ هستند و نوعی دیگر برای آتش‌های حاصل از مدارهای الکتریکی هستند که از پودرهای خشک شیمیایی استفاده میکنند.
نصب حسگرهای مونواکسید کربن
یکی از کشنده‌ترین گازهای طبیعی مونواکسید کربن نام دارد که گازی بی رنگ و بی بو است و تشخیص آن غیر ممکن است. مونواکسید کربن می‌تواند باعث سرگیجه، حالت تهوع، سردرد و استفراغ شود. اگر در حال آشپزی دچار چنین حالت‌هایی شدید احتمال دارد که دچار گاز گرفتگی شده‌اید و خرید یک حسگر مونواکسید کربن به شما کمک می‌کند تا بلافاصله انتشار این گاز را شناسایی کرده و برای مهار آن اقدام کنید.
نصب حسگرهای دود
در خانه‌های تازه ساخت این حسگرها نصب و تعبیه می‌شوند ولی اگر در خانه شما چنین حسگری نصب نشده است بهتر است که در اولین فرصت برای نصب آن اقدام کنید. هزینه‌ای که برای نصب این حسگرها می‌پردازید در برابر خطری که این حسگرهای کوچک می‌توانند مهار کنند هزینه بسیار کمی است و ارزش پرداخت را دارند. این حسگرها معمولا در آشپزخانه نصب می‌شوند و به یک سیستم هشدار دهنده نیز متصل هستند که به شما در مهار سریعتر آتش کمک خواهند کرد و خیال شما را از نبودنتان در محیط آشپزخانه راحت میکنند.
بعضی از این حسگرها قابلیت اتصال به سیستم‌های مهار کننده آب را نیز دارند که روی دیوار نصب می‌شوند و مانند آب پاش عمل کرده و بصورت خودکار آتش را مهار میکنند ولی در خانه‌ها ممکن است به سیستم هشدار اکتفا کنند و سیستم مهار کننده بیشتر در محیط شرکت‌ها و کارخانه ها می‌تواند الزامی باشد. با رعایت نکات بالا بیشتر نکات ایمنی را انجام خواهید داد و جای نگرانی برای حوادثی مثل آتش سوزی نیست.
